Muzyka podczas pracy – pomaga czy przeszkadza?

Opublikowany: 06-06-2020

Ostatnio aktualizowany: 21-04-2021

Jedni lubią słuchać muzyki pracując, natomiast inni wolą pracować w ciszy i twierdzą, że muzyka utrudnia koncentrację. Jak jest faktycznie? Tak jak ze wszystkim w psychologii – to zależy ;)

Uczestnicy badania Manuela Gonzaleza i Johna Aiello (2019) wykonywali różne zadania, w tym zadanie łatwe (przeszukiwanie listy słów i skreślanie tych, które zawierają literę „a”) oraz trudne (zapamiętywanie par wyrazów). Niektórzy wykonywali zadania w ciszy a inni słuchając muzyki instrumentalnej, która była głośna albo cicha i prosta albo skomplikowana.

Prosta muzyka to taka, która jest wykonywana z użyciem jednego albo dwóch instrumentów, melodia nie zmienia się często i zwykle ma wolne tempo (posłuchaj). Natomiast skomplikowana muzyka może zawierać wiele różnych instrumentów, zmienną melodię i przeważnie ma szybsze tempo (posłuchaj).

Okazało się, że wykonując łatwe zadanie uczestnicy, którzy słuchali prostej muzyki albo pracowali w ciszy radzili sobie tak samo dobrze, a najlepiej wypadli ci, którzy słuchali skomplikowanej muzyki.

W przypadku trudnego zadania, gorsze wyniki uzyskali ci, którzy słuchali muzyki, niezależnie jaka to była muzyka i jak głośno była puszczona.

Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że mamy ograniczone zasoby umysłowe, z których korzystamy zarówno słuchając muzyki, jak i wykonując zadania. Trudne zadanie wymaga więcej zasobów, dlatego jeśli próbujemy jednocześnie słuchać muzyki, nasz mózg może stać się „przestymulowany”. Ale zbyt niski poziom stymulacji też nie jest dobry. Stajemy się wtedy znudzeni a to utrudnia koncentrację. Dodanie bodźców w postaci muzyki może w takim przypadku pomóc w skupieniu się na zadaniu.

Wyzwanie polega więc na znalezieniu „złotego środka”, czyli uzyskaniu takiego poziomu stymulacji, który pozwoli nam działać najbardziej optymalnie.

Znaczenie mają też czynniki indywidualne. Kilka badań wykazało, że muzyka ułatwia wykonywanie zadań ekstrawertykom a utrudnia introwertykom. Gonzalez i Aiello skupili się z kolei na zbadaniu innej cechy osobowości, jaką jest podatność na nudę, a konkretnie preferencja stymulacji zewnętrznej.

Podatność na nudę określa naszą skłonność do odczuwania nudy. Niektórzy ciągle się nudzą i nie potrafią znaleźć zajęć, które by ich zainteresowały, inni prawie nigdy nie odczuwają nudy a większość (jak to zawsze bywa z cechami osobowości) jest gdzieś po środku.

W zakresie podatności na nudę wyróżnia się preferencję stymulacji wewnętrznej i zewnętrznej. Stymulacja wewnętrzna odnosi się do naszych zdolności do zapewnienia sobie optymalnego stanu pobudzenia, a w szczególności do zasobów wewnętrznych. Osoby z wysoką preferencją stymulacji wewnętrznej zwykle są kreatywne i pomysłowe oraz mają zdolność pozytywnego wartościowania codziennych doświadczeń i dostrzegania w nich interesujących elementów. W przeciwieństwie do nich, osoby z preferencją stymulacji zewnętrznej, potrzebują zewnętrznego pobudzenia. Dlatego często angażują się w ekscytujące aktywności, potrzebują wielu zmian i urozmaicenia.

Gonzalez i Aiello wyjaśniają, że osoby z preferencją stymulacji zewnętrznej poszukują zewnętrznych bodźców, więc zwracają większą uwagę na obrazy i dźwięki w ich otoczeniu. Z tego powodu muzyka może u takich osób zużywać więcej zasobów umysłowych i trudniej może być im znaleźć odpowiedni balans.

Wyniki pokazały, że faktycznie – u osób z silną preferencją stymulacji zewnętrznej skomplikowana muzyka utrudniała wykonywanie nawet łatwych zadań.

Jeśli zatem wykonujesz proste, powtarzalne czynności, odpowiednia muzyka może pomóc ci w zachowaniu koncentracji. Jeśli jednak jest to bardziej wymagająca praca umysłowa, prawdopodobnie będziesz bardziej produktywny w ciszy. Warto też pamiętać, że różnimy się między sobą i to co jednej osobie ułatwia pracę, innej może utrudniać.

Autor: Maja Kochanowska