Wyniki badania AWARE – już są!

Opublikowany: 08-10-2014

Ostatnio aktualizowany: 30-04-2020

3,5 roku temu w artykule o doświadczeniach z pogranicza śmierci wspominałam o prowadzonych właśnie badaniach, które miały odpowiedzieć na pytanie czy jest możliwe oddzielenie się od swojego ciała, co czasami relacjonują osoby, które przeżyły zatrzymanie akcji serca. W międzyczasie kilkakrotnie byłam pytana czy wiem coś o wynikach tego badania. Właśnie wczoraj badanie zostało opublikowane online, a więc spieszę donieść, jakie są rezultaty.

Świadomość podczas resuscytacji

Badanie AWARE (AWAreness during REsuscitation) było pierwszym badaniem na tak dużą skalę, mającym na celu poznanie doświadczeń osób, które przeżyły zatrzymanie akcji serca. Prowadzone było w 15 ośrodkach, w USA, Wielkiej Brytanii i Austrii, a przewodniczył im Sam Parnia. To, co było szczególne w tym badaniu, poza jego skalą, to chęć zbadania hipotezy o możliwości oddzielenia się od swojego ciała i obserwowania się z góry. Znane są opowieści osób, które przeżyły zatrzymanie akcji serca i po odzyskaniu przytomności twierdzą, że unosiły się nad swoim ciałem i obserwowały z góry całą akcję ratunkową. Często ze szczegółami opowiadają wszystko co zapamiętały. Wielu naukowców nie wierzy, że ich umysł, czy dusza rzeczywiście oddzieliły się od ciała i próbują tłumaczyć takie relacje funkcjonowaniem mózgu. Sam Parnia uznał jednak, że nie można odrzucić hipotezy o oddzielaniu się od swojego ciała bez przeprowadzenia badań naukowych w tym kierunku i warto jest takie badania przeprowadzić.

Jak przebiegało badanie AWARE

W celu sprawdzenia hipotezy o możliwości oddzielenia się od swojego ciała, w szpitalach biorących udział w projekcie badawczym zamontowano pod sufitem, w miejscach gdzie spodziewano się, że może być przeprowadzana resuscytacja, półki, na których położono różne obrazki. Było je można zobaczyć jedynie spod sufitu, więc, zgodnie z założeniami, jeśli pacjent podczas resuscytacji oddzielił się od swojego ciała i pamięta wszystko co widział, powinien także być w stanie powiedzieć co znajdowało się na obrazku.

Podczas trwania projektu badawczego w szpitalach biorących w nich udział zarejestrowano ponad 2000 przypadków zatrzymania akcji serca, spośród których 330 pacjentów udało się uratować dzięki resuscytacji. Z tej grupy 140 osób wzięło udział w badaniu. Wszyscy wzięli udział w krótkim wywiadzie, odpowiadając na ogólne pytania o swojej świadomości i pamięci zdarzeń podczas trwania resuscytacji, a większość (101 osób) wzięła udział również w drugim wywiadzie, bardziej pogłębionym.

Uczestnicy badania zostali podzieleni na dwie grupy, z których drugą podzielono na trzy podgrupy:

1. Brak świadomości i/lub pamięci
2. Obecność świadomości i/lub pamięci
   1. Szczegółowa pamięć o doświadczeniach, których nie można zakwalifikować jako doświadczenia NDE (Near Death Experiences – doświadczenia z pogranicza śmierci)
   2. Szczegółowa pamięć o doświadczeniach NDE, bez pamięci zdarzeń i świadomości podczas zatrzymania akcji serca
   3. Szczegółowa pamięć o doświadczeniach NDE, ze słuchową i/lub wzrokową pamięcią zdarzeń podczas zatrzymania akcji serca

Osoby, które wzięły udział tylko w pierwszym wywiadzie były kwalifikowane jedynie do pierwszej albo drugiej grupy, bez przydzielenia do konkretnej podgrupy. W celu podzielenia doświadczeń jako NDE i nie-NDE została użyta Skala NDE Greysona, która składa się z 16 pytań o różne doświadczenia. Na każde z nich można odpowiedzieć na 3-punktowej skali (nie miałem takiego doświadczenia, było słabe, było silne). Doświadczenie NDE jest kwalifikowane jako co najmniej 7 punktów w tej skali.

Wyniki badania – czy świadomość podczas resuscytacji jest faktem?

Na pytanie z pierwszego wywiadu „Czy pamiętasz cokolwiek z okresu kiedy byłeś nieprzytomny?” odpowiedziało twierdząco 39% uczestników badania.

Co takiego pamiętali?

Większość – 46 osób miała doświadczenia, których autorzy badania nie zakwalifikowali jako doświadczenia NDE. Najczęściej było to poczucie, że wszystko dzieje się szybciej lub wolniej niż zwykle (27 osób) oraz odczuwanie spokoju i przyjemności (22 osoby). 13 osób przyznało, że ich zmysły były bardziej ostre niż zwykle i tyle samo miało poczucie oddzielenia się od swojego ciała. Doświadczenia takie jak przegląd scen z życia, poczucie harmonii albo jedności ze światem, wejście do innego poza-ziemskiego świata czy widzenie jasnego światła były obecne tylko u kilku osób. 7 osób miało też przekonanie, że wiedzą o rzeczach, o których nie powinni wiedzieć ze swojego punktu widzenia, tak jakby spostrzegali pozazmysłowo.

Doświadczenia, które można uznać za doświadczenia NDE były obecne tylko u 9 osób, spośród których tylko 2 miały słuchową albo wzrokową świadomość tego, co działo się podczas resuscytacji. Czy widzieli oni obrazki pod sufitem? W tym względzie badanie trochę się nie powiodło… Okazało się, że jedynie 22% resuscytacji było prowadzonych w miejscach, w których zawieszone były półki z obrazkami. Tych 2 pacjentów akurat w tych 22% się nie znalazło.

Mimo to, zaproszono obie osoby na dalszy, pogłębiony wywiad. Jedna z nich ze względu na stan zdrowia nie mogła wziąć udziału. Druga z nich, opowiedziała jednak szczegółowo swoje wspomnienia. Osoba ta, 57-letni mężczyzna, pamiętał, że obserwował zdarzenia z górnego rogu pomieszczenia. Opisał dokładnie ludzi, dźwięki i zdarzenia, jakie miały miejsce podczas resuscytacji. Jego dokumentacja medyczna potwierdza jego relacje. Na podstawie dokumentacji i jego relacji, autorzy badania stwierdzili, że mógł być świadomy przez nawet 3 minuty podczas okresu zatrzymania akcji serca.

Wyniki badania nie odpowiedziały więc na najbardziej nurtujące pytanie. Potwierdziły jednak, że jest możliwe pamiętanie zdarzeń z okresu zatrzymania akcji serca, chociaż zdarza się to bardzo rzadko i wciąż nie mamy wytłumaczenia tego zjawiska. Nie mamy też urządzeń, za pomocą których możemy z całą pewnością stwierdzić, że dana osoba nie jest świadoma. Wyniki tego badania oraz wcześniejszych pokazują, że podczas gdy urządzenia, których lekarze używają do monitorowania funkcji organizmu wskazują na brak świadomości, jest możliwość, że pacjent w tym momencie ma jednak świadomość zachowaną…

Bibliografia

Parnia S, i in. (2014). AWARE – AWAreness during REsuscitation – A prospective study. Resuscitation 10/2014, 1-7 (pdf na horizonresearch.org)

Autor: Maja Kochanowska