Homoseksualizm – wrodzony czy nabyty?

Opublikowany: 05-08-2014

Ostatnio aktualizowany: 03-09-2020

Jedni twierdzą, że orientacja seksualna jest uwarunkowana genetycznie i w związku z tym niemożliwa do zmiany, inni natomiast uważają, że powstaje w trakcie życia, więc mamy na nią wpływ i możemy zmienić. Po części i ci, i ci mają rację, ale po części również mylą się i te, i te osoby.

Aby wyjaśnić, jakie są przyczyny homoseksualizmu przedstawię badania z genetyki zachowania, która zajmuje się badaniem wpływu genów i środowiska na różne cechy i zaburzenia.

Jedno z większych badań na temat orientacji seksualnej przeprowadzili Bailey, Dunne i Martin w 2000 r. Uczestnikami ich badania było 980 par bliźniąt jednojajowych, 558 par bliźniąt dwujajowych tej samej płci i 353 pary bliźniąt dwujajowych różnej płci, w wieku od 17 do 50 lat. Celem ich badania było poznanie roli czynników genetycznych w rozwoju orientacji seksualnej oraz roli tzw. wspólnego i specyficznego środowiska. Wspólnym środowiskiem genetycy zachowania nazywają doświadczenia z życia wspólne dla obu bliźniąt. Jest to głównie środowisko rodzinne – sposób wychowania, relacje w rodzinie itp. Specyficzne środowisko są to natomiast indywidualne doświadczenia każdego z bliźniąt – wydarzenia, w których brało udział tylko jedno z rodzeństwa, oddzielni znajomi, środowisko pracy, inna szkoła, choroby, urazy itp.

Wyniki badań wykazały, że w przypadku mężczyzn, to, czy są homoseksualni, heteroseksualni czy biseksualni wyjaśniają w 45% wrodzone czynniki genetyczne, a w 55% specyficzne środowisko. U kobiet natomiast orientację seksualną w 41% tłumaczy środowisko wspólne, w 50% środowisko specyficzne i tylko w 9% czynniki genetyczne. Procenty, jakie wychodzą w tego typu badaniach należy przyjmować z pewnym przybliżeniem. Nie ma chyba dwóch badań z genetyki zachowania na ten sam temat, w których wyszłyby dokładnie takie same wyniki. Ciekawe jest jednak, że wspólne środowisko miało znaczenie tylko w przypadku kobiet i że znacznie mniejszy był u nich wpływ czynników wrodzonych.

W tym samym roku, Kirk, Bailey i Martin przeprowadzili inne badanie, tylko na męskich parach bliźniąt, w którym pytano ich m.in. o fantazje erotyczne, liczbę partnerów męskich i kobiecych oraz o opinie na temat zachowań seksualnych z partnerami męskimi i kobiecymi. Wykazali, że w zależności od wskaźnika, odziedziczalność orientacji seksualnej wynosi od 42 do 60% natomiast wpływ środowiska specyficznego od 40 do 77%.

W innym badaniu, Kirk i współpracownicy w wyniku analizy danych pochodzących od 980 par bliźniąt jednojajowych i 928 par bliźniąt dwujajowych tej samej płci, stwierdzili, że w przypadku lesbijek ich orientacja jest uwarunkowana genetycznie w 58% a specyficzne środowisko ma udział wynoszący 41%. U gejów natomiast geny wpływają na ich homoseksualizm w 30% a środowisko specyficzne w 70%.

Genetyka zachowania jasno pokazuje więc, że tak samo jak nasza osobowość, temperament czy inteligencja, orientacja seksualna również jest uwarunkowana po części genetycznie a po części środowiskowo. Rodzimy się z pewnymi genami, które mogą mieć wpływ na orientację homoseksualną, ale znaczenie w rozwoju orientacji ma też środowisko w jakim przebywamy, głównie środowisko specyficzne.

By the way… pytanie czy wpływ na jakąś cechę mają geny czy środowisko jest właściwie trochę bez sensu, ponieważ środowisko wpływa na geny (wyłączając albo uaktywniając niektóre z nich). Badaniem wpływu środowiska na geny zajmuje się epigenetyka. Wkrótce pewnie napiszę o tym więcej, a na razie kieruję do artykułu na focus.pl gdzie jest w przystępny sposób wytłumaczone na czym to polega. Naukowcy zajmujący się genetyką zachowania i tak samo ja w tym artykule, mówiąc o uwarunkowaniach genetycznych mam na myśli zestaw genów, z którym się rodzimy, a mówiąc o środowisku, wpływ różnych wydarzeń z życia, ale tak właściwie tu i tu znaczenie ma aktywność genów.

Bibliografia:

W. Oniszczenko, W. Dragan „Orientacja seksualna i tożsamość płciowa” w: Genetyka zachowania w psychologii i psychiatrii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008

Autor: Maja Kochanowska