Sztuczna inteligencja wkrótce może być lepsza w rozpoznawaniu schizofrenii niż ludzie
Schizofrenia to nie tylko urojenia i halucynacje. Osoby z tą chorobą psychiczną często mają też zaburzenia mowy i myślenia, które mogą być wykrywane przez sztuczną inteligencję na podstawie analizy ich wypowiedzi. I jak się okazuje – sztuczna inteligencja może być w tym lepsza, niż psychiatrzy i psychologowie.
Objawy schizofrenii
Schizofrenia najczęściej jest kojarzona z omamami (halucynacjami) – pacjent słyszy głosy albo widzi coś, co nie istnieje oraz z urojeniami, takimi jak myśli prześladowcze. Nie są to jednak jedyne objawy tego zaburzenia psychicznego, a co więcej, nie są niezbędne do jego zdiagnozowania.
Do innych objawów schizofrenii należy m.in. apatia, zubożenie mimiki, anhedonia (niezdolność odczuwania pozytywnych emocji) oraz trudności w prowadzeniu aktywności społecznej. Ponadto, w schizofrenii częste są zaburzenia mowy oraz tzw. FTD (ang. formal thought disorder), tłumaczone na polski jako „formalne zaburzenia myślenia” lub „zaburzenia formy myślenia„.
Problemy z mową obejmują m.in. trudności z używaniem właściwych słów, z intonacją, gramatyką, odmianą przez przypadki. Osoby ze schizofrenią specyficznie budują zdania i często używają neologizmów, tzn. słów wymyślonych przez siebie. Zaburzenia formy myślenia (FTD) polegają natomiast na niespójności w wypowiedziach i rozluźnieniu skojarzeń. Osoby takie mogą mówić nielogicznie, odpowiadając na pytanie mogą odchodzić od treści pytania oraz często zmieniać wątki, tak że drugiej osobie może być trudno zrozumieć, jaka jest myśl przewodnia wypowiedzi. Niektóre osoby ze schizofrenią mówią bardzo szybko i dużo, ale przekazują mało treści, a inne przeciwnie – ich wypowiedzi są bardzo krótkie. Częsta jest też podatność na rozkojarzenie, co sprawia, że osoba ze schizofrenią może nagle przestać mówić, bo coś ją rozproszyło.
Badania neurobiologiczne wykazały, że FTD związane jest ze zmniejszeniem objętości istoty szarej w zakręcie czołowym dolnym, zakręcie skroniowym górnym i płaciku ciemieniowym dolnym w obu półkulach mózgu. Wraz ze zmniejszeniem objętności występuje zmniejszona aktywność tych struktur, zarówno w spoczynku, jak i przy wykonywaniu zadań językowych.
Schizofrenia nie jest zaburzeniem łatwym do diagnostyki, ponieważ podobne objawy występują w różnych schorzeniach. Zdarza się, że specjaliści nie są zgodni co do tego, czy u danej osoby występuje schizofrenia czy nie, dlatego bardzo pomocne byłyby dodatkowe metody diagnostyki.
Metody komputerowe w diagnostyce schizofrenii
Od kilku lat w diagnostyce schizofrenii próbuje wykorzystywać się sztuczną inteligencję (sieci neuronowe), która wykrywa formalne zaburzenia myślenia na podstawie analizy wypowiedzi.
Jedno z badań zostało przeprowadzone przez Bedi w 2015 r. Brała w nim udział młodzież i młodzi dorośli z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia schizofrenii. Były to osoby, które miały już kontakt z psychiatrą ze względu na pojedyncze objawy schizofrenii albo miały w rodzinie kogoś z tym zaburzeniem. W badaniu wykorzystano sieć neuronową w tzw. modelu spójności, to znaczy komputer badał spójność wypowiedzi uczestników badania. Okazało się, że sztuczna inteligencja na tej podstawie prawidłowo przewidziała u kogo w najbliższych 2,5 latach zostanie zdiagnozowana schizofrenia. Psychiatrze nie udało się tego prawidłowo przewidzieć.
Polscy badacze – Justyna Sarzyńska i Aleksander Wawer wykorzystali w swoim badaniu nowszy model sieci neuronowej, tzw. model ELMo. Powstał on w 2018 r. i w przeciwieństwie do starszych modeli, potrafi uwzględniać różne znaczenia tego samego słowa oraz reprezentować znaczenie całego zdania.
W badaniu wzięło udział 35 pacjentów oraz 35 osób w grupie kontrolnej. Grupa pacjentów obejmowała osoby leczone farmakologicznie z powodu zdiagnozowanej schizofrenii, które w ostatnich tygodniach nie miały nasilenia objawów ani żadnych nowych objawów choroby. Z każdą z osób przeprowadzano wywiady kliniczne, w których pytano o dzieciństwo, rodzinę, najbliższą osobę i hobby oraz zadawano dwa pytania nie dotyczące tej osoby – dlaczego ludzie chorują oraz dlaczego ludzie wierzą w Boga. Po transkrypcji wywiady zostały przekazane do oceny dwóm specjalistom: psychiatrze i psychologowi. Psychiatra miał za zadanie stwierdzić czy jest to wywiad z osobą chorą na schizofrenię czy zdrową, kierując się kryteriami, które sam uzna za stosowne, natomiast psycholog miał skorzystać ze skali wykrywającej FTD. Ponadto, wywiady były oceniane przez dwie sieci neuronowe: model spójności i model ELMo.
Okazało się, że największą skuteczność (84%) miała sztuczna inteligencja w modelu ELMo. Rozpoznała ona prawidłowo 28 z 35 pacjentów oraz 31 z 35 zdrowych osób. Na drugim miejscu był psycholog (74%), na trzecim psychiatra (71%) a najgorzej w tym badaniu spisał się model spójności, który miał 69% skuteczność.
Co ciekawe, już w trakcie publikacji tego badania pojawił się nowy model sieci neuronowej. Badacze nie mieli już możliwości oficjalnie dodać go do badania, ale z ciekawości przeanalizowali wywiady również tym modelem i trafnie zdiagnozował on schizofrenię lub jej brak u 90% osób.
Badanie to zostało przeprowadzone w 2020 r. Nie znalazłam nowszych publikacji, ale domyślam się, że badania są prowadzone i niedługo sztuczna inteligencja pewnie będzie jeszcze bardziej dokładna.
Na razie jednak konieczne są dalsze badania naukowe, na większych grupach. Warto też zauważyć, że obecnie sieci neuronowe tak naprawdę nie diagnozują schizofrenii, a jedynie wykrywają zaburzenia formy myślenia. FTD nie występuje jednak u wszystkich osób ze schizofrenią a do tego czasami jest obecne w innych jednostkach chorobowych.
Nie wiem czy kiedykolwiek sztuczna inteligencja całkiem zastąpi człowieka w diagnostyce zaburzeń psychicznych, ale wyniki badań pokazują, że już niedługo mogłaby się stać dobrym narzędziem ułatwiającym proces diagnostyczny schizofrenii. Mogłaby też być wykorzystywana w badaniach przesiewowych oraz do zdalnego monitorowania stanu pacjenta.
Autor: Maja Kochanowska
Może cię też zainteresować
- Czy introwertycy są autystyczni? -
- Rozpoznawanie twarzy w autyzmie -
- Dlaczego ludzie popełniają samobójstwa? -
- Dlaczego ludzie popełniają samobójstwa? -
- Jak wyjść z nałogu? Leczenie narkomanii od podstaw -
- Rozpoznawanie twarzy w autyzmie -
- Rozpoznawanie twarzy w autyzmie -
Komentarze
Witam i zapraszam do mnie :)
http://www.blogschizofrenika.blogspot.com
Dodaj komentarz